بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه استرس و رابطه آن با پرسشنامه سلامت عمومی

بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه استرس و رابطه آن با پرسشنامه سلامت عمومی چکیدهi فهرستii فصل اول بیان مساله 1 اهمیت و ضرورت تحقیق 2 اهداف تحقیق 3 سوال های تحقیق ................................................................................................................................................................3 - سوال های اصلی ....................................................................................................................................................3 - سوال فرعی.................................................................................................................................................. .........4 تعاریف مفاهیم و اصطلاحات.................................................................................................................................................4 تعاریف نظری.........................................................................................................................................................................4 - استرس ..................................................................................................................................................................4 - سلامت روان . ....................................................................................................................................................... 5 - آزمون .....................................................................................................................................................................6 تعاریف عملیاتی ...................................................................................................................................................................6 - استرس ...................................................................................................................................................................6 - سلامت روان .......................................................................................................................................................... 6 - روایی ..................................................................................................................................................................... 6 - روایی همگرایی...................................................................................................................................................... 6 - اعتبار .................................................................................................................................................................... 7 - عامل...................................................................................................................................................................... 7 - عامل مشترک ....................................................................................................................................................... 7 - میزان اشتراک ...................................................................................................................................................... 7 - ملاک کیسر .......................................................................................................................................................... 7 - بار عاملی .............................................................................................................................................................. 7 - چرخش عاملی ...................................................................................................................................................... 8 - چرخش متعامد ..................................................................................................................................................... 8 - چرخش متمایل..................................................................................................................................................... 8 - تحلیل مولفه های اصلی........................................................................................................................................ 8 - ساختار عاملی....................................................................................................................................................... 9 - ارزش ویژه............................................................................................................................................................. 9 - ضریب آلفای کرونباخ.............................................................................................................................................9  فصل دوم مقدمه .................................................................................................................................................. ............................... 10 نظریه های استرس .................................................................................................................................... ........................16 - نظریه کانن........................................................................................................................................................... 16 - نظریه سلیه ..........................................................................................................................................................17 - مدل سه گانه استرس (فشار روانی) ..................................................................................................................18 - نظریه ایمن شناسی عصبی – روانی....................................................................................................................22 - نظریه مدل پردازش اطلاعات ..............................................................................................................................24 - نظریه فولکمن و لازاروس (الگوی تبادلی) .........................................................................................................25 میانجی های پاسخ به تنش ........................................................................................................................................28 - نظریه روان کاوی .................................................................................................................................................29 - نظریه رفتار گرایی................................................................................................................................................29 - نظریه شناختی ....................................................................................................................................................29 طبیعت و منابع استرس ..................................................................................................................................................... 30 - استرس انگیزشی .................................................................................................................................................30 - استرس پاسخی ..................................................................................................................................................30 - استرس انگیزشی پاسخی (ترکیب) ....................................................................................................................30 منابع یا علت های استرس ................................................................................................................................................31 - دگرگونی یا رویداد های زندگی ..........................................................................................................................31 - گرفتاریهای زندگی روزمره ................................................................................................................................32 - استرس بلند مدت ............... ............................ ...............................................................................................33 - ناکامی و تعارض ها ................. ............................ ..............................................................................................34 - تیپ شخصیت A ...................... ............................ ............................................................................................34 عوامل ایجاد کننده استرس .............. ............................ .................................................................................................35 - کار ............................................. ............................ ............................ ..............................................................35 - مردم ............... ............................ ............................ ........................................................................................35 - زمان ................ .................................................................................................................................................35 - محیط .................. .............................................................................................................................................36 - زندگی در خانه .................... ............................ .................................................................................................36 - شخصیت ............................. ............................ .................................................................................................36 علائم و نشانه های استرس ................... ..........................................................................................................................37 - علائم فیزیولوژیکی استرس . ........................................................................................................................... 37 - علائم روانی استرس ............... ..........................................................................................................................37 - علائم رفتاری استرس .......... .............................................................................................................................38 - علائم ذهنی استرس ................ .........................................................................................................................38 - علائم احساسی استرس ............ ...................................................................................................................... 38 آثار استرس بر دستگاه ایمنی ................ ........................................................................................................................39 استرس و بیماری های روان تنی .......... ............................................................................................................................40 - سردرد های عصبی و میگرنی ........................ ..................................................................................................43 - بیماری های کرونری قلب ............................. ....................................................................................................44 - زخم معده ...................................... ....................................................................................................................45 - استرس و بیماری های پوستی ......... ..................................................................................................................46 تاثیر عوامل استرس زا بر فرد .................... .....................................................................................................................46 عوامل موثر در ارزیابی رخدادهای فشار زا ............... ......................................................................................................50 انواع روش های مقابله................................................ .......................................................................................................53 شیوه های مقابله ................................ ..............................................................................................................................54 روش های کنار آمدن با استرس ....................... ................................................................................................................55 تفاوت های جنسی در پاسخ به استرس ............ .............................................................................................................57 سلامت ......................................................... .....................................................................................................................60 سلامت و بیماری ....................... ........................................................................................................................................64 - سلامت جسمانی ......................... .......................................................................................................................66 - سلامت هیجانی ............................ .....................................................................................................................66 - سلامت هوشی ............................................................. ......................................................................................66 - سلامت معنوی ....................................................... ............................................................................................66 - سلامت اجتماعی ......................................... ......................................................................................................66 معیار های سلامت ......................................................... ...................................................................................................67 پیشینه تحقیقات ......................... ....................................................................................................................................68 - مطالعات خارجی ................................................ ...............................................................................................68 - مطالعات داخلی ................................................ ..................................................................................................71  فصل سوم روش پژوهش ........................................... ........................................................................................................................ 73 جامعه آماری ..................... ...............................................................................................................................................73 نمونه و روش نمونه گیری ............................ .....................................................................................................................73 ابزار جمع آوری داده ها .................................. ................................................................................................................73 - سیاهه استرس هری .................. .......................................................................................................................73 - پرسشنامه سلامت عمومی GHQ-28)) ............................................................................................................74 فرآیند اجرا ........................................................ ...............................................................................................................74 فصل چهارم یافته های تحقیق ............................ ................................ ...............................................................................................76 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری .......................... ..................................... ........................................................................................95 پیشنهاد های تحقیق .................................. .................................. .................................................................................101 محدودیت های تحقیق ................................... ............................ ...................................................................................101 منابع..................................................................................................................................................................................102 فهرست جداول فصل چهارم: جدول شماره 1: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تحصیلات.....................................................................................................76 جدول شماره 2: توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل...............................................................................................77 جدول شماره 3: میانگین، انحراف معیار، مینیمم، ماکزیمم نمرات پرسشنامه هری به تفکیک جنس............................................78 جدول شماره 4: میانگین و انحراف معیار نمرات در هر یک از سوال های پرسشنامه هری............................................................79 جدول شماره 5: آزمون بارتلت و شاخصKMO ................................................................................................................................82 جدول شماره 6: مقادیر واریانس ……………………………………...................................................................................................82 جدول شماره 7: بار عاملی سوالات........................................................................................................................................86 جدول شماره 8: ضریب همبستگی بین سیاهه استرس هری و پرسشنامه سلامتروان........................................................88 جدول شماره9 : همبستگی زیر مقیاس های پرسشنامه سلامت روان با پرسشنامه هری…….....................................................88 جدول شماره10: پایایی سیاهه استرس هری ……………………....................................................................................................89 جدول شماره 11: اعتبار سوالات عامل منابع استرس در خانواده ……………...............................................................................89 جدول شماره12: اعتبار سوالات عامل پیامد های روانی- رفتاری ………………..........................................................................90 جدول شماره13: اعتبار سوالات عامل پیامد های بدنی – فیزیو لوژیک……………………...............................................................90 جدول شماره14: اعتبار سوالات عامل پیامد های هیجانی…………………...................................................................................90 جدول شماره15: اعتبار سوالات عامل منابع استرس در شغل ..........................................................................................................91 جدول شماره16: اعتبار سوالات عامل فعالیت های کاهنده استرس بین فردی..................................... .........................................91 جدول شماره17: اعتبار سوالات عامل فعالیت های کاهنده استرس درون فردی.....................................................................92 جدول شماره18 : اعتبار سوالات عامل منابع استرس در مواجه با عوامل قدرت اجتماعی………………......................................92 جدول شماره19: پایایی پرسشنامه استرس هری در صورت حذف هر سوال…………………………………................................93 جدول شماره 20: میانگین، انحراف معیار، مینیمم، ماکزیمم نمرات پرسشنامه هری به تفکیک مناطق.....................................94 جدول شماره 21: نرم مقوله ای سیاهه استرس هری95……………………………….…………………………………………………………  پیوست ها: پرسشنامه 66 سوالی استرس هری پرسشنامه 39 سوالی استرس گویه های حذف شده جدول A: مقادیر همبستگی بین عامل ها جدول B : همبستگی پرسشنامه سلامت روان با عوامل پرسشنامه هری جدول C : همبستگی زیر مقیاس نشانه های جسمانی پرسشنامه سلامت روان با عوامل پرسشنامه هری جدول D : همبستگی زیر مقیاس اضطراب و بی خوابی پرسشنامه سلامت روان با عوامل پرسشنامه هری جدول E : همبستگی زیر مقیاس C پرسشنامه سلامت روان با عوامل پرسشنامه هری جدول F: همبستگی زیر مقیاس افسردگی پرسشنامه سلامت روان با عوامل پرسشنامه هری جدولG:Communalities اولین تحلیل عامل جدول H : واریانس کل اولین تحلیل عامل جدول I : ماتکریکس چرخش یافته اولین تحلیل عامل  چکیده ویژگی های روان سنجی پرسشنامه استرس هری پس از ترجمه و بررسی روایی ظاهر و محتوا با روش تحلیل عاملی بررسی شد.یک نمونه چهارصد نفری از مردم شهر تهران به روش تصادفی ساده و نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه 66 سوالی H.S.I را تکمیل کردند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد 39 سوال مناسب شهر تهران می باشد که هشت عامل در سه بخش منابع استرس، پیامد های استرس و فعالیت های کاهنده استرس تحت عناوین منابع استرس در خانواده، منابع استرس در شغل، منابع استرس درمواجهه با عوامل قدرت اجتماعی، پیامد های روانی – رفتاری، پیامد های هیجانی ،پیامد های فیزیولوژیک – بدنی، پیامد های هیجانی، فعالیت های کاهنده استرس بین فردی و فعالیت های کاهنده درون فردی می باشند که بر روی هم تقریباً 167/53 % از واریانس را تبیین میکند.ضریب همبستگی بین سیاهه استرس هری با پرسشنامه سلامت روان 744/0 و به لحاظ آماری معنا داربا 99% اطمینان و 1% خطا تائید می شود و روایی ملاک پرسشنامه هری را بیان می کندو بالاترین همبستگی بین پرسشنامه استرس هری با نمره زیر مقیاس اضطراب و بی خوابی سلامت روان 657/0 می باشد. کلمات کلیدی: استرس، منابع استرس، پیامدهای استرس، تحلیل عامل اکتشافی  بیان مساله هانس سلیه[1] «پدر علم روان شناسی استرس» از سال 1935 مفهوم استرس یا تنیدگی[2] را به عنوان نشانگان یا مجموعه واکنش های فیزیولوژیکی نامعین نسبت به عوامل زیان آور محیط با ماهیت فیزیکی یا شیمیایی در نظر گرفت و بدین ترتیب راه را بر بیش از پنجاه سال پژوهش در مقیاس بین المللی در شاخه های متعدد پزشکی و علوم اجتماعی گشود (استورا ؛دادستان،1378)در اغلب پژوهش ها،استرس بر اساس خواسته های محیط از فرد و پاسخ های منفی فرد به خواسته های برونی، مشخص شده است. تنیدگی یک پدیده جهانی است و خصیصه اصلی آن اینست که تمامی ابعاد روان شناختی،جسمانی، خانوادگی و اجتماعی افراد آدمی را به میان می کشد. این مفهوم که در چهار سوق علوم انسانی،زیست شناختی و فیزیکی قرار گرفته، توانسته است در خلال 90 سال اخیر، نزدیک شدن این علوم به یکدیگر را تسهیل کند و به بارور سازی قلمروهای جدیدی مانند عصب – مصون سازی[3]، که در حد فاصل مصونیت شناسی و عصب- روانپزشکی قرار دارد، و یا روان تنی ملهم از روان تحلیل گری، منتهی شود. تا کنون تنیدگی به منزله «بیماری» جوامع پیشرفته صنعتی مورد نظر قرار گرفته. جوامعی که در آنها، انسان محروم از ساختار مذهبی،خانوادگی و اجتماعی مناسب، به منابع روان شناختی و جسمانی خود، کاهش یافته و دیگر نمی تواند به شیوه ای رضایتبخش، با خواسته های روزمره محیط خود و دگرگونیهای آن مقابله کند. اما امروزه تنیدگی در کشورهای در حال توسعه و یا حتی کشورهای کمتر توسعه یافته یا توسعه نیافته نیز به اشکال گوناگون در حال ظهور و بروز است. مسئولیت ایجاد شرایط یک محیط جدید اجتماعی و فردی برای حمایت از «زندگی» در واقع بر عهده سازمان ها و ارگان های تصمیم گیرنده سیاسی و اقتصادی ملی و بین المللی است برای سنجش میزان استرس برای برنامه ریزی های آتی نیاز به یک ابزار جدید به خوبی احساس می شود چرا که صاحب نظران معتقدند صرف نظر از مسائل مرتبط با روش های آماری، مساله اصلی،یعنی تدارک یک پرسشنامه معتبر،هنوز لاینحل مانده است. مطالعه روایی و اعتبار تست هری در کشور هندوستان توسط سازنده آزمون دکتر هری انجام شده است. برای ساخت سیاهه استرس هری بر پایه متون چاپی مرتبط و تبادل اطلاعات با کارشناسان در این زمینه قرار بر این شد یک سیاهه برای اندازه گیری استرس با 5 مقیاس ساخته شود. که از 128 سال اولیه تهیه شده نهایتاً 66 سوال باقی ماند.برای اثبات اعتبار آزمون گشتاور حاصلضربی ضریب همسانی درونی توسط فرمول اسپیر من براون 0.74 محاسبه شد.و ضریب همبستگی پیش آزمون – پس آزمون 0.79 بود و همسانی درونی زمانی 0.88 بود. برای اثباتروایی HSI ، روایی درونی سوالات به 5 استاد روان شناسی ارائه شد که به مقدار کافی قدرت تشخیص و تجربه در منطقه داشتند. آنها تمامی سوالات را خواندند و سطح استرس را به دقت تعیین کردند . در پژوهش پیش رو در پی دریافت این موضوع بودیم که : - آیا پرسشنامه استرس از همسانی درونی کافی برخوردار است؟ - پرسشنامه استرس هری از چه عواملی اشباع شده است - آیا پرسشنامه استرس هری با پرسشنامه GHQ-28 و زیر مقیاس های آن رابطه دارد؟ - نمرات پرسشنامه استرس چگونه در سطح شهر تهران توزیع میشود؟ اهمیت و ضرورت تحقیق استرس، کنش وری فرد در قلمرو اجتماعی، روان شناختی،جسمانی و خانوادگی را دچار اختلال می کند. نارضایی حرفه ای،کاهش تولید، افزایش خطاها و تصادفات،تنزل سطح قضاوت،و کندی زمان واکنش را در پی دارد؛ بر اساس ایجاد تغییرات روانشناختی مانند افزایش تحریک پذیری، اضطراب، تنش،حالت عصبی و ناتوانی در مهار خود،روابط اجتماعی و خانوادگی را مختل می کند؛ در ایفای نقش حرفه ای یا پدریضعف و سستی به وجود می آورد؛ با تضعیف نظام مصون کننده بدن، فرد را مستعد ابتلا به بیماریها می سازد، کار آمدی وی را قبل و بعد از بروز بیماری کاهش می دهد و به افزایش بار تنیدگی کسانی که باید این غیبت ها و کم کاریها را جبران کنند منجر می شود. تنیدگی تغییرات رفتاری نا مطلوبی مانند اعتیاد به مواد، مشروبات الکلی و یا داروها ایجاد میکند، احتمال طلاق و خود کشی را افزایش می دهد. استرس دراز مدت، بیماریهای مزمن مانند بالا رفتن فشار خون، بیماریهای قلبی،بیماری قند یا حمله های نفس تنگی و ... را در پی دارد؛بیماریهایی که به صورت زودرس سلامت فرد را مختل می کند و در موارد شدید به مرگ نا بهنگام منتهی می شوند. . اهمیت مساله تنیدگی در بهداشت روانی مردم جوامع کنونی،مارا بر آن داشت که در پی یافتن ابزاری مناسب برای سنجش میزان استرس باشیم. پرسشنامه استرس هری از این جهت انتخاب شد، که طراحی و ساخت پرسشنامه در کشور هندوستان، که دارای ویژگی ها مشترک زبانی و فرهنگی وسیع با کشورایران می باشد، انجام شده بود. ریشه مشترک هند اروپایی زبان های هندی و فارسی و نیز اشتراکات فرهنگی نشات گرفته از مراودات تاریخی دو کشور پرسشنامه هری را برای انجام پژوهش مناسب نشان میداد. و شهر تهران به عنوان یکی از مهاجر پذیر ترین شهر های کشور دارای تنوع فرهنگی گسترده ایست و اغلب فرهنگ های قومی و مذهبی در این شهر دارای نماینده هستند و این اجتماع گسترده نیز ما را بر آن داشت تهران را به عنوان محل نمونه گیری برای انجام پژوهش حاضر انتخاب نماییم. اهداف تحقیق بررسی ویژگی های روان سنجی سیاهه استرس هری جهت دستیابی به ابزاری برای سنجش استرس افراد و بررسی رابطه آن با سلامت روان مردم شهر تهران از اهداف اصلی این پژوهش است. سوال های تحقیق سوال های اصلی : - آیا پرسشنامه استرس از همسانی درونی کافی برخوردار است؟ - پرسشنامه استرس هری از چه عواملی اشباع شده است؟ - آیا پرسشنامه استرس هری با پرسشنامه GHQ-28 و زیر مقیاس های آن رابطه دارد؟ سوال فرعی - نمرات پرسشنامه استرس چگونه در سطح شهر تهران توزیع میشود؟ تعاریف مفاهیم و اصطلاحات تعاریف نظری ü استرس استرس اغلب مفهومی منفی دارد. کاستی و کمبود، بیماری و آزردگی ها. اغلب به عنوان استرس محسوب می شوند. استرس همچنین می تواند در نتیجه عواملی مانند ترفیع شغلی، جابجایی، عشق اول و دوست داشتن باشد.(هری،2013) ایوانوویچ و ماتسون[4] (1980) استرس را به عنوان یک پاسخ تطبیقی به واسطه ویژگی های فردی یا فرآیند روان شناختی که پیامد هر کنش درونی می باشد، تعریف می کنند. شرایط یا رویدادی که جایگاه ویژه ای بر جسم یا روان فرد دارد. هانس سلیه (1974) پیشگام روشن نمودن زوایای استرس و معرفی کننده مفهوم استرس به دایره علم بوده است. همانگونه که در بالا مشاهده شد روان شناسان مختلف تعاریف متفاوت از استرس ارائه دادند. برن و اکسترند[5] (1982) استرس را (( هر وضعیتی که در خلال آن بدن تمایل به بسیج منابع خود دارد و در طول مدتی که مورد استفاده قرار میدهد بیشتر از حدی باشد که باید انرژی تولید می کند. ))عنوان می کند. شان موقام[6] (1981) استرس هر وضعیتی است که بیش از ظرفیت فرد به او فشار وارد کند. استرس همچنین می تواند باعث اختلالات جسمانی شود زیرا سیستم داخلی بدن به صورتی تغییر می کند تا استرس را تحمل کند. بعضی از اختلالات جسمانی دارای اثر کوتاه مدت می باشند مانند دل پیچه وبقیه دارای اثر طولانی مدت تری هستند، استرس طولانی مدت می تواند موجب بیماریهای وخیم شنوایی، کلیه ها، عروق خونی و سایر قسمت های بدن شود. ü سلامت روان سازمان بهداشت جهانی[7] سلامت را "حالتی کامل ، جسمی، ذهنی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری" بیان می کند که عبارت است از تامین، حفظ و رشد بهداشت در بعد فردی و و اجتماعی، فردی دارای سلامت روانی می باشد که می تواند فعالیت روزمره خود را به نحوی انجام دهد که با افراد و خانواده و اجتماع ارتباط درست برقرار کرده و از زندگی روز مره لذت ببرد(همایی،1379). سلامت روانی، سلامت اجتماعی و کیفیت مرتبط با سلامت زندگی، سازه های مرتبط با سلامت ذهنی اما متمایز از آن هستند. ریف[8]( 1989،1985) برای سلامت روانی شش مولفه را مطرح کرد که عبارتند از: 1- پذیرش خود: یکی از مولفه های کلیدی بهزیستی، داشتن نگرش مثبت در مورد خود است 2- هدف و جهت گیری در زندگی: توانایی پیدا کردن معنا و جهت گیری در زندگی است 3- رشد شخصی: یا توان شکوفا ساختن کلیه نیروها و استعدادهای خود. 4- تسلط بر محیط: یکی دیگر از کلیدهای رسیدن به بهزیستی، تحت کنترل داشتن جهان پیرامون است 5- خود مختاری: به این معناست که فرد بتواند بر اساس معیارها و عقاید خویش عمل و زندگی کند، حتی اگر برخلاف عقاید و رسوم پذیرفته شده در جامعه باشد. 6- روابط مثبت با دیگران : عبارت است از توانایی برقراری روابط نزدیک و صمیمی با دیگران و اشتیاق برای برقراری چنین رابطه ای و نیز عشق ورزیدن به دیگران. ü آزمون وسیله یا روشی نظامدار برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار است (سیف،1383) تعاریف عملیاتی: ü استرس در این پژوهش از سیاهه استرس هری (HSI) استفاده می گردد ü سلامت روان در این پژوهش از تست GHQ-28 استفاده می شود. ü روایی[9] اصطلاحی است که به هدفی اشاره می کند که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است (هومن،1386) ü روایی همگرایی[10] روایی همگرا به نوعی روایی گفته می شود که از طریق همبستگی های نسبتاً قوی بین اندازه های مربوط به یک سازه کلی مشخص می شود(ثرنداک،1982؛ترجمه هومن،1381) ü اعتبار[11] مقصود از اعتبار یک وسیله، اندازه گیری آن است که اگر خصیصه مورد سنجش را با همان وسیله یا وسیله مشابه دوباره اندازه گیری کنیم نتایج حاصل تا چه حد مشابه، دقیق و قابل اعتماد است(هومن،1386) ü عامل[12] عامل یک سازه یعنی وجود فرضی مکنون و علت زیر بنایی متغیرهاست که فرض می شود در مقیاس سنجش وجود دارد (هومن،1385) ü عامل مشترک[13] عامل مشترک عاملی است که بر روی آن چند متغیر بار داشته باشد(هومن،1386) ü میزان اشتراک نسبتی از یک واریانس یک متغیر که توسط ساختار عاملی تبیین می شود(هومن،1386) ü ملاک کیسر[14] عامل های با ارزش ویژه بزرگتر از 1 را استخراج می کند(هومن، 1386 [1]Selye, H. [2]stress [3]Neuro- Immunology [4]Ivancevich and Matteson. 2Bourne and Ekstrand.[5] 3 Shanmugham.[6] [7]. World Health Organization 1Carpl Ryff [8] [9]. Validity  2 Convergent Validity. [10] 3 Reliability. [11] 4 factor. [12] .[13]Commom factor 2 Criterion Kysr[14] دریافت فایل بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه استرس و رابطه آن با پرسشنامه سلامت عمومی